Сиз Ангрен тарихи музейи бўлимларида намойиш этилаётган экспозиция ва экспонатлар кўргазмалари билан  танишдингиз. Тарих-ўтмишнинг ойнаси, келажакнинг устози, деб бежиз  айтилмайди. Зеро, ўтмишсиз-келажак йўқ!  Ушбу кўрганларингиз ватанимиз тарихи ҳақидаги билим ва тушунчаларингизни янада бойитган бўлишига шубҳа йўқ!

Бу 2 та ваза  Ангрен шаҳрининг 60 йиллигига Чирчиқ ва Олмалиқ шаҳар хокимликлари томонидан  берилган совғалардир.

Бу витринада биз шаҳримизга Хитой ва Италия давлатларидан , Олмалиқ   , Тошкент , Чирчиқ шаҳарлари,  Оҳангарон тумани томонидан  ҳадя  қилинган совғаларни кўришимиз мумкин.

“Қадр топган қадриятлар” кўргазмаси. Мукаддас ҳаж зиёратига бориб келган ҳамшахарларимиз томонидан ҳадя этилган буюмлар

6 мингдан зиёд санъат асарлари ва экспонатлар мавжуд.Уларнинг ичида  айниқса дунёга машҳур  бўлган рассомлар - В.Уфимцев, Ў.Тансиқбоев , Р.Чориев каби  кўплаб ижодкорларнинг асарларини алоҳида таъкидлаб ўтиш керак. Ушбу кўргазмада В.И.Уфимцев ижодидан  намуналар кўрсатилган. Уфимцев Виктор Иванович 1899-йилда Россияда туғилган ..Ёшлигидан расм чизишга қизиққан ва отаси сиёсий шахс бўлганлиги сабабли болалиги қишлоқ ва шахарларда кўчманчиликда ўтган.  Биринчи чизган расмлари уруш давридаги афиша ва эълонлар бўлган. Рассом 1923-йил Ўзбекистонга саёхатга келган ва ўн йил давомида Ўзбекистоннинг турли шахарларида яшаб ижод қилган. 1933-йилда оиласи билан бутунлай Ўзбекистонга кўчиб келган. Рассомнинг тасвирий санат борасидаги меҳнати эътиборсиз қолмайди.  1944-йилда у Ўзбекистон халқ рассоми унвонига эришган ва бир йилдан сўнг ,1945-йили Ўзбекистон рассомлар уюшмаси раиси этиб сайланган. 1960 йилда В.Уфимцев Ангрен шаҳрига ўз асарларини тақдим этади. В.Уфимцев ижоди намуналари  ва унинг томонидан совға қилинган бошқа  рассомлар  асарлари асосида Ангрен  шаҳрида  тасвирий санъат   галереяси ташкил  этилади. В.Уфимцевнинг вафотидан сўнг аёли Галина Василевна Уфимцева рассомга тегишли буюмларни Ангрен шаҳри тасвирий санъат   галереясига совға қилган. Масалан, «Сабо» рассом томонидан Африкадан олиб келинган. Африкадаги айрим  халқлар қора дарахтдан будда ясаб унга худолари сифатида сиғинишан. «Этюдник» - рассом тоғларга саёхатга чиққанда ўзи билан ихчам холда олиб юрадиган портфел,чизган  этюдлари шу портфел ичига жойлаштирилган. «Автопортрет» одам ўзини - ўзи чизса автопоротрет дейилади, бу ерда  В.Уфимцев ўзини ойнага қараб тасвирлаган. «Ошхона интерери» -уйдаги ошхонасини натюрморти.                                    Булар эса этюдлар. Санъат бўлимимизда бошқа ҳаваскор ва халқ рассомларининг манзара жанридаги асарлари ҳам мавжуд. Масалан, В.Жуков асарлари. В.Жуков алпинизм бўйича спорт устаси бўлган, оёғи сингандан сўнг ўзи чиққан тоғларни ва саёҳат қилган  жойларини  расмини чизишга интилган. Масалан, “Чегевара чўққиси”, “Денгиз”, “Ўрмон”, “Оқтош” каби расмлар шулар жумласидандир. Кўргазмамизда яна Ўзбекистон халқ рассоми А.Қўзибоевнинг “Довон”, В. Чепраковнинг “Ёзда”, И.Скориковнинг “Ховли” деб номланган картинаси ўрин олган.

) Мазкур витринада шаҳримизнинг фаол маданият ходимларидан Рахматов Нозимжон  фаолияти акс эттирилган.  Рахматов Нозимжон  1958 йил 18 августда Ангрен шаҳрида туғилган. Болалигидан санъатга қизиқиб, ўз  соҳасининг  етук  мутахассиси даражасига эришган мураббий-устозлардан биридир. Хозирги кунда . Нозимжон Рахматов  Ангрен шаҳридаги 10-болалар мусиқа ва санъат мактабида халқ чолғу асбобларидан  бири бўлган  доира  санъатидан  ёшларга таъим бериб келмоқда.

31) Маориф соҳаси фахрийларидан бири  Улаш Тўйчиев.У.Тўйчиев 1940 йил 11 июлда Самарқанд вилоятининг Пайариқ туманида туғилган. Узок йиллар таълим соҳасида фаолият олиб борган . Улаш Тўйчиев  Халқ  маорифи  аълочиси , ўнлаб илмий, илмий-услубий ишларнинг  автори.

Ангрен шаҳарида маданият соҳасида ўзининг ўрнига эга бўлган инсонлардан бири Турдали Пардаевдир. У шаҳар маданий ҳаётида фаол иштирок этиш  билан бирга ўтказиладиган барча тадбирларнинг ташкилотчиси сифатида   ҳам катта ҳурмат  қозонган. Турдали Пардаевнинг  Республика “Бойсун баҳори” тадбирларидаги фаол иштироки ва  доимий равишда фахрли ўринларни эгаллаб келганлиги эътиборга  олиниб   “Шуҳрат” медали  билан тақдирланган.                            

Кўргазмада  ҳамшаҳаримиз Рахматхон Тиллаев фаолияти аксини топган. Рахматхон Тиллаев 1965 йил 22 июнда туғилган. Ангрен шаҳар Гурум  қишлоғидаги 15-мактабда таълим олган.   Мактабни тамомлаб, 1984 -1986 йилларда харбий  хизматни ўтаб келган.Олий таълим  муассасасининг жисмоний тарбия факултетининг  сиртқи бўлимида ўқиган. Спортнинг бокс тури бўйича юқори натижаларга эришган. Илк меҳнат фаолиятини  Ангрен  спорт  мактабида   мураббий вазифасидан  бошлаб, спорт мактаби директори лавозимигача бўлган  йўлни босиб ўтган. 2003-2005 йилларда республика “Болалар спорт жамғармаси” раҳбари бўлиб ишлаган. 2016-2018 йилларда Тошкент вилояти Спорт қўмитаси раиси лавозимида фаолият олиб борган. Ҳалқаро тоифадаги ҳакам . Сидней олимпиадасида  ҳакам сифатида  иштирок этган. Рахматхон Тиллаев томонидан  Сидней Олимпиадасида  бокс бўйича ҳакам сифатида иштирок этганларнинг имзоси қўйилган  хотира  лавҳаси музейга туҳфа қилинган.

Ушбу  витринада “Қалбларда мангу хотирангиз” номли кўргазмаси ўрин олган. Ўзбекистоннинг биринчи Президенти И.А.Каримов фаолияти билан боғлиқ маълумотлар, китоблар кўргазмага қўйилган.

Кўриб турганингиз “Хизматингиз эътирофда” номли экспозиция Афғон уруши қатнашчилари  жасоратига бағишланган. Ушбу экспозицияда Ватанимизнинг орден ва медаллари билан тақдирланган мард ва жасур аскарларининг  мукофотлари, шахсий буюмлари кўргазмага қўйилган.

Кўриб турганингиз витринадаги “Касб фидойиси” кўргазмасида  Ибрагимов Валижон Каримович фаолияти акс эттирилган. Ибрагимов Валижон Каримович 1969 йил  27 сентябрда Тошкент вилояти Оҳангарон туманида  туғилган . 1987 йил ноябрь ойида Оҳангарон туманида ҳарбий хизматга чақирилиб, 1989 йил октябрь ойида муддатли ҳарбий хизматни ўтаб келган.  1993 йил октябрь ойидан бошлаб ички ишлар идораларида турли лавозимларда хизмат қилиб келган.  Тошкент вилояти ИИБ терроризм ва экстремизмга қарши курашиш  бошқармаси тоғли ҳудудларидаги тезкор бўлинмалари тезкор бўлинмаси тезкор вакили, Ангрен шаҳри ва Ўрта  Чирчиқ тумани  ички ишлар бўлими бошлиғи лавозмларида фаолият  олиб борган. Ҳозирги кундаЎзбекистон Республикаси Президенти қабулхонаси  Ангрен шаҳар бўлимининг мудири вазифсини бажармоқда.  

2012 йил 13 апрелда Биринчи Президентимиз И.А.Каримов томонидан Ангрен шаҳрини “МАҲСУС ИНДУСТИРИАЛ ЗОНА” (МИЗ)га айлантириш ҳақидаги қарор қабул қилинди. Бу  қарор қабул қилингандан сўнг Ангрен шаҳрида турли завод ва корхоналар қурила бошлади. Масалан, “Ангрен Қувур заводи”,  “Ангрен  шакар заводи”, “Ангрен ручка заводи”, “Ангрен брикет заводи” каби бир қатор корхоналар шулар жумласидандир.

1950 – йилларда фидокорона меҳнати билан   ўрнак бўлган  фаҳрий, фаол шахтёрлар шу каби хоналар билан таъминланган.

23)Кўриб турганингиз Олмалиқ кон-металлургия комбинати Ангрен олтин қазиб олиш кон бошқармаси ”Қизилолма” шахтасининг кон маъмурияти томонидан тақдим этилган макети. Ушбу макетда олтин қазиб чиқариш билан боғлиқ коммуникация тизими кўрсатилган.

Кўмир шаҳтасида эркаклар билан елкама-елка ўзбек аёллар ҳам меҳнат қилишган. Улар ўз зиммаларидаги мажбуриятларни тўлиқ бажариб, бир неча сменада эркаклар қатори ишлашган. Мазкур суратда кўриб турганингиз шахтёр аёлларимиз Саидова Ханифа, Нурия Боқиева, Зухра Каримовалар фидокорона меҳнатлари билан элнинг назарига тушган.

кўриб турибсиз. 1942 йилнинг 21 майида “Ангреншахтастрой” қурилиши трести қошидаги аҳоли пунктига “Ангреншахтастрой” ишчилар посёлкаси номи берилди. Кўпчилик мактаблар,  шифохона, болалар боғчалари турар – жой бинолари қурилади. Шахар қурилиши бир неча қўрғонлардан иборат эди.Улар Соцгород, Шахтёрский, Правобережний, Жигаристон, Тешиктош ва х.к. деб номланган.

“Меҳнат фронти” диорамасини кўриб турибсиз. 1941 йил 9 сентябрда Ўзбекистон Компартияси Марказқўми ва Республика халқ комиссарлари Совети Ангренда кўмир конини қуриш ҳақида маҳсус қарор қабул қилади.  Республиканинг кўмир саноатини шакллантиришда ўн минглаб кўнгиллилар қатнашишган , қурувчилар таркибини асосан яқин атрофдаги посёлка ва қишлоқларнинг аҳолиси ташкил этар эди.  Облиқ,  Қатағон, Самарчуғ, Соғлом ,Аппартак  қишлоқларининг аҳолиси шулар жумласидан... . Кўмир конида  ишлар қўл меҳнатига асосланган бўлиб, 2-жаҳон уруши даврида барча ишлар қариялар ва аёллар зиммасида бўлган. Чунки меҳнатга яроқли эркаклар фронтга сафарбар этилган эди.  

фаолияти акс эттирилган. Абдуқодир Ғуломов дастлаб иш фаолиятини 9-конда механик бўлиб ишлашдан бошлаган. Ундан сўнг шаҳар комсомол қўмитасига етакчи бўлди. У қанчадан – қанча ташаббусларнинг бошида турди. Шахарнинг барча хиёбонлари, гулзорлари, дам олиш боғлари унинг хизматларидан гувохлик бериб турибди. Абдуқодир Ғуломовнинг кабинети ҳамма учун очиқ эди. У хар бир шахарликнинг қайғусини ҳам, қувончини ҳам яхши биларди. Сўраб борган кишининг ишини битказмай жунатмасди. Абдуқодир Ғуломов 1955 йили шаҳар комсомол қўмитасига биринчи котиб қилиб сайланди. Сўнгра шаҳар ижроия қўмитасининг раис ўринбосари вазифасига ўтказилди. Шахар хўжаликлари билан яхши танишгач, уни шахар партия қўмитасига иккинчи котибликка сайлашди. 1968 – йилдан бошлаб эса, шахар партия қўмитасининг биринчи котиби вазифасини бажарди. А.Ғуломов шу вазифада умрининг охирига қадар самарали меҳнат қилди. Унинг хотирасини абадийлаштириш мақсадида шахар кўчаларининг бирига унинг номи берилди.

- “Ангренская правда ” газетасига 45 йил давомида мухаррирлик қилган инсон  кўргазмаси қўйилган.. Унга Ўзбекистонда хизмат кўрсатган  маданият ходими,  Ангрен шахрининг  “Фахрий фуқороси”  деган унвонлар берилган. Унинг хотирасини абадийлаштириш мақсадида шахар кўчаларининг бирига унинг номи қўйилди. Ангрен шахар қурилишининг бош меьмори Александр Николаевич  Зотов бўлган. 1941- йили у Ангреннинг лойихасини ишлаб чиққан. Уруш туфайли уни амалга оширишнинг имкони бўлмаган.  Зотовни  фронтга чақиришган.. . Қаттиқ жангларнинг бирида кўзидан айрилди. Узоқ вақт даволанишнинг фойдаси бўлмади. Шу вақтдан бошлаб унинг хаётий жасорати бошланди. Унинг хотини Галина Константиновна эрининг орзусини амалга ошириш учун Политехника институтининг меъморчилик факултетига ўқишга кириб, уни муваффақиятли тугатди. Шундан сўнг Зотовнинг хақиқий кўзига айланди . 1951- йилдан бошлаб Зотов Ангреннинг бош режасини ишлаб чиқди. 1956- йили 27- март куни Ангреннинг биринчи уйларига пойдевор қўйилди. Ангрен шахридаги  кўриб турганимиз  дастлабки тўққиз қаватли  уйларнинг архитектори хам А. Зотов хисобланади.

Ангренннинг биринчи қурувчиларидан, минтақанинг кўмир саноати ривожланишига умрининг 43 йилини бағишлаган инсон Турғун Хасанов эди. У 15 ёшидан отаси билан конда ишлаган. Ўз меҳнат фаолияти давомида доимий равишда юқори кўрсаткичларга эришгани учун 1946 йилнинг июль ойида “Мехнат Қахрамони” унвони ва  3 даражали “Шахтерская слава” нишони билан   тақдирланган.

   Хўжа Алиқулов  шаҳар қурилишида фаол иштирок этган. Унинг жамоаси доим биринчилардан бўлиб келган. Меҳнатда эришган ютуқлари муносиб баҳоланиб, Хўжа  Алиқулов “Мехнат қахрамони” унвони билан тақдирланган.

Ангрен шаҳрининг ижтимоий-иқтисодий ривожланишида ўз меҳнати билан катта ҳисса қўшган.Шундай инсонлардан бири Т.И.Исломовдир. 1968-йилдан Ангрен кулолчилик комбинати директори вазифаси Тўйчи Исламович Исламовга юклатилган.. Тўйчи Исламов ишлаб чиқариш хажмини ошириб, корхонани шахарнинг энг катта корхоналаридан бирига айлантирган. Корхона махсулотлари  бир неча чет давлатларга чиқарилган. 1991- йилда Исламов Тўйчи Исламович вафот этди. Унинг номини абадийлаштириш учун шахримизнинг кўчаларидан бирига унинг номи берилди. Ҳозирги кунда ушбу корхона фаолияти тўхтатилган. Унинг ўрнида кулолчилик маҳсулотларини ишлаб чиқаришга ихтисослашган хусусий корхоналар  ва бошқа кичик тадбиркорлик субъектлари  фаолият олиб бормоқда.

Ушбу витринада “Ўзбекшахтастрой” трестига кўп йиллар давомида раҳбарлик  қилган Эдуард Вартанович Калустьян фаолияти акс  этган. В.Калустьян 1933 йил 9 апрелда Севастополь шаҳрида туғилган. 1945 йил Тошкент вилоятидаги “Сирдарё” станциясига яшашга келади. 1956 йил Ангрен тоғ-техника билим юртини битириб, шу ернинг ўзида уста бўлиб ишлай бошлади. Сўнгра катта уста, ўқув-ишлаб чиқариш ишлари бўйича директор ўринбосари лавозимларида ишлади. Э.В.Калустьян 1967 йилда “Ўзбекшахтастрой” трести техник бўлимининг бошлиқ ўринбосари,  УПТК бошлиқ ўринбосари, бош диспетчер,  СУ – 3 бошлиғи каби лавозимларда  фаолият олиб борди.  1983 йилда “Ўзбекшахтастрой” трести бошқарувчиси этиб тайинланди. У 2002 йил 9 август куни вафот этди. Унинг хотирасини абадийлаштириш мақсадида шахар кўчаларининг бирига унинг номи берилди. Калиниченко А.Н. кўп йиллар давомида Ангрен шаҳар автобус паркининг директори лавозимида фаолият олиб борди. У меҳнат фаолияти давомида Ангренда автотранспорт соҳасини ривожига ўз ҳиссасини қўшди. 1994 йилди вафот этди.  Унинг хотирасини абадийлаштириш мақсадида шахар кўчаларининг бирига унинг номи берилди. Османов Ш.М. Ангрен “Саноатқалинқоғоз” АЖ нинг  директори сифатида узоқ йиллар фаолият олиб борди. У раҳбарлик қилган йилларда “Саноатқалинқоғоз” АЖ республикамиздаги йирик корхоналардан бирига айланди.

Ўзбекистонда кўмир саноати ташкилотчиларидан бири А.Г.Батигин эди. 1947 йили А.Г.Батигинни шаҳар партия қўмитасининг иккинчи котиблигига сайлашди. У 1953 йили шахар партия қўмитасининг биринчи котиби вазифасига қўйилди. Ўша даврда Ангрен кўмир кони тараққиёти масаласи устида иш олиб борди ва кўмир қазиб олишни кенг қўламда илмий асосда   ишлаб чиққанлиги учун унга  иқтисод фанлари номзоди илмий даражаси берилди. 1960- йилдан бошлаб А.Г.Батигин илмий тадқиқот ишига ўтди ва   Ўрта Осиёда, жумладан, Ангрен-Олмалиқ минтақасида кўмир саноатини ривожлантириш дастурини ишлаб чиқиш билан машғул бўлди. 1983 йили А.Г.Батигиннинг номи Ангреннинг фахрий фуқаролари китобига киритилди.

Маълумки, ангренликлар  қамишзорлар , кенг далалар ўрнига саноат корхоналари, турар жой бинолари , маданий – маиший иншоотлар қуриш учун жуда кўп меҳнат қилишган. Ангренда дастлабки  уйларни тиклаган инженер А. Муравицкий эди.  1940- йилнинг декабр ойида Ангрендаги  қурилиш ишларида 6 минг қурувчи иштирок этган .

Ангрен қурилишига собик иттифоқнинг турли жойларидан одамлар олиб келинган. Уруш йилларида Денисова, Корниева , Бровника каби курувчилар фидойилик билан меҳнат қилишган.  1946- йил 13- июн куни  Ўзбекистон Олий Совети қуйидагича фармон чиқарди: “Тошкент вилоятининг  Оханганрон  райони таркибидан ,  “ Ангреншахтастрой” ишчилар посёлкасини чиқариб, вилоятга бўйсундирилган “Ангрен” шахри деб ўзгартирилсин ”. Шундай қилиб Тошкент вилояти харитасида яна бир шаҳар “Ангрен” кўмирчи- шахтёрлар шаҳри пайдо бўлди. 13-июн шахар ташкил топган кун сифатида тарихга мухрланди.

Ангрен кўмир қазиб чиқариш разрезида узоқ йиллар фидокорона меҳнат қилган шахтёр В.М.Лазеревнинг фаолияти акс эттирилган. “ Меҳнатда тобланган инсон” кўргазмасида В.М.Лазаревнинг иш жараёнидаги суратлари, касбдош дўстлари билан мулоқоти тасвирлари ва шахсий буюмлари қўйилган.

Шаҳримизда йиллар давомида кўплаб саноат корхоналари қурилган. Уларнинг айримлари бугунги кунда ўз фаолиятини тугатган бўлсада, йиллар давомида шаҳарнинг иқтисодий-ижтимоий ривожланишида катта аҳамиятга эга бўлган. Сиз кўриб турган экспозицияда “Ангрен шаҳар саноат корхоналари” кўргазмаси намойиш этилади.

Ангрен картон идишлар комбинати. Ангрен картон идишлар комбинати 1981 йил ташкил топган булиб, у йилига 100 минг тонна картон идишлар ишлаб  чикаришга мўлжалланган эди. 5 йил давомида Гулбог кургонида фабриканинг корпуси,мураккаб технологик  мосламалари қуриб битказилди. Фабриканинг биринчи директори этиб, Ш.М.Османов тайинланди. Корхонада 30 декабр 1988йили биринчи картон махсулотлари ишлаб чикарилди. 1994 йилдан фабрика  “Қалинқоғозсаноатсавдо” ҳиссадорлик жамиятига айлантирилди.  2006 йилда болалар озиқ – овқати, газ сувлар, қуруқ сутни дунё мамлакатларига   жахон стандартларига мувофиқ холда етказиб берадиган Швейцариянинг “Нестле” компанияси билан шартнома тузди. Шу тариқа корхона Ўзбекистондаги йирик ишлаб чикариш корхоналаридан бирига айланди.

 Ангрен кулолчилик комбинати. Ушбу  витринада  1966- йилда  ташкил топган “Ангренкулолчилик ” комбинати маҳсулотлари намойиш этилмоқда. Кулолчилик комбинатида қурилиш моллари ва халқ истеъмол молларидан -чойнаклар, пиёла, косалар, вазалар, гулдонлар ишлаб чиқарилган ва уларнинг намуналарини кўриб  турибмиз. Шунингдек, ушбу витринада “Ангреннон” комбинати маҳсулотлари намуналари қўйилган.

кўмир қазиб олиш жараёнини акс эттирувчи мавзули экспозицияни кўриб турибсиз. Кўриб турганингиз портретда С. Чикризов тасвирланган. Чикризов 1940 йилдан бошлаб    мунтазам қидирув ишларини олиб борди. Д.Богданович билан бирга  Загансойнинг Ангрен дарёсига  қуйиладиган жойида кўмир борлигини аниқлашади. 1940 йил “Средазуглеразведка” трестининг комплекс (барча турдаги қидирув ишлари) партияси кенг миқиёсда геологик қидирув ишларини олиб боради ва кўмир заҳирасини кўплигини исботлаб, саноат асосида қазиб олиш имкониятини яратади.  Хусусан,  1942 йили  Ангренда 30 минг тонна кўмир қазиб олиниши катта муваффақият сифатида эътироф этилади. Қуйидаги витринада эса С. Чикризов фаолиятига оид маълумотлар ва машҳур геолог олимга тегишли бўлган шахсий буюмларни кўриб турибсиз.

 Ангренда  кўмир кони очилгандан кейин қазиб олинган хом-ашёни мамлакатимизни бошқа ҳудудларига етказиш мақсадида темир  йўллар  ётқизилди. Сиз ушбу суратларда темир йўл қурилиши жараёни билан танишасиз. Ушбу витринада Ангрен шаҳрининг 30 йиллиги муносабати билан Янгиобод шаҳри номидан тақдим этилган совғани кўриб турибмиз.

Шарқий Қурама ГҚЭ фаолиятида водийнинг ер ости бойликларини топиш катта аҳамият касб этади. Бу экспедиция 1963 йилда Чодак ва Ангрен деб номланган кичкина экспедициялар негизида ташкил этилди. 1997 йилга келиб бу экспедиция Шарқий Қурама ОТАЖга айлантирилди. Унинг ташкил этилиши ва оёққа туришида биринчи рахбарлар Г.И.Малматин, Ф.А. Орипов, Э.И. Ҳабибов, бош муҳандислар Т.И.Биншток, В.И.Свистунов, бош геологлар В.В.Мартинов, В.В.Александровларнинг ҳиссалари катта бўлди. Экспедициянинг асосий вазифаси Тошкентолди ҳудудида янги тармоқ – олтин қазиб олиш учун минерал хом – ашёсини топиш бўлди. Шарқий Қурама геология қидирув экспедицияси томонидан ер ости бойликларини топиш ва ўзлаштириш борасида қилинаётган ишлар ҳақида маълумот берилган. Бу экспедициянинг асосий вазифаси Ангрен ҳудудида янги тармоқ-олтин қазиб олиш учун минерал хом-ашёларини топиш бўлди. Кўчбулоқ, Қизилолма, Қайрағоч каби конлари топилиб, саноат кўламида ишлаб чиқариш ташкил этилди. Экспедиция томонидан топилган рангли ва ёрқин флюорит, рангли шишасимон, ялтироқ - кварц, оч кулранг ва ёрқин кулранг рангли пегматитлар, рангли темир, қорамтир ва ялтироқ рангли гитопомагнетит каби минераллар намуналари кўргазмага қўйилган.

диорамасида биз Ангрен , Лашкарак , Кўлбулоқ, Қизилолма, Кўчбулоқ ҳудудларидан қазиб олинган фойдали қазилма бойликларининг  намуналарни кўришимиз мумкин. Булар: флюорит , олтин , кўмир, кумуш, алюминий, оқ ва қора каолинлардир.

1934 – йилда Ангренда геология қидирув партияси Жигаристон ҳудудида кўмир қатлами борлигини аниқлашади ва уни саноат учун қазиб чиқариш мумкин деган фикрга келади. Кейинчалик Чотқол ва Қурама тоғ тизмалари этакларида,  Ангрен шаҳри яқинидаги ҳудудлардан ноёб ва нодир тошлар, қимматбаҳо металларга бой бўлган конлар очилади ва саноат усулида қазиб олиш ишлари амалга оширилади.

Ангреншахаргаз корхонаси ўзининг иш фаолиятини 1963 йилда бошлаган. Унинг биринчи рахбари этиб ПЕТР СЕРГЕЕВИЧ СВИНКОВ тайинланган. Бу даврда шахарнинг фақатгина 10-дахаси суюлтирилган газ билан газлаштирилган эди. Газ Янгиердан олиб келинар эди. Корхона 13-дахадаги баракнинг биттагина хонасида жойлашган эди. Кейинчалик шахар ўзи иши билан биргаликда кўп қаватли уйлар хам суюлтирилган газ билан газлаштирила бошлади. 1969 йилда рахбар этиб ЭДУАРД ЭДУАРДОВИЧ РЕЙТЕР ни тайинлашади. У 1990 йилгача шу вазифани 21 йил давомида бажариб келди. Ундан сўнг корхонага Ханаев, Саидов, Мирзамиддинов, Кўканов, Ахматалиев, Камалханов каби рахбарлар рахбарлик қилишди. 2007  йилнинг декабр ойидан буён Ангреншахаргаз филиалига ФАРХОД АБДУМАННОБОВИЧ ТАШМУРАТОВ рахбарлик қилиб келган.

бугунги кунда кенг ривожланиб келаётган сохалардан биридир. Ўлкамиз табиатининг  ўзига хослиги, янги ташкил этилаётган корхоналари, фойдали қазилмалари билан турситларни ўзига жалб қилади.  Ангрен шахри кичик бўлса хам бундан мустасно эмасдир. Шахримизнинг зиёратгох жойлари: “Гумбаз ота” мақбараси, “Кўлбулоқ” манзилгохи, “Пайғамбар ота” зиёратгохи,  Янгиобод  минерал булоғи туристларни нече-неча йиллардан бери ўзига алб этиб келмоқда. 2012 йил 13 апрельда Президентимиз И.А.Каримов томонидан Ангрен шахрини “МАХСУС  ИНДУСТРИАЛ ЗОНА” га айлантириш хақидаги қарорлари қабул қилинди. Бу эса туристларни янада қизиқтириб қўйди.  Бу қарор қабул қилингандан сўнг  Ангрен шахрида турли завод ва корхоналар қурила бошлади. Масалан, “Ангрен Қувур заводи”, “Ангрен А шакар заводи”, “Ангрен ручка заводи”, “Ангрен брикет заводи”, “Жунг жонг лонг” корхоналари шу жумласидандир. Бу эса шахримиз ривожига катта хисса қўшади.

Ангрен шахрида кўмир қатламини Чикризов очиб берганидан сўнг корхона ташкил этишга тараддудланди. 1948йил Ангрен кўмир кони қайта реконструкцияга ўберилган ва бу санада Ўзб.да кўмир қазиб чиқариш бошланган. Бу корхона нафақат Ўзб.да балки Ўрта Осиёда хам етакчи ўриндадир. Шу йилнинг ўзида қайта реконструкция ўишлари олиб борилди ва 208,6 млн тонна кўмир етказиб бериш, 30 млн тонна га яқин кўмир “Ер ости ишлари” да қазиб олинди.  ОАЖ “Ўзбеккўмир” бугунги кунда кўмир қазиш ва ишлаб чиқариш бўйича кенгайтирилган унитар корхонадир. Хозирги кунда 3 та жойда: Ангрен жигарранг кўмири, Шарғун ва Бойсунда тош кўмир қазиб олинмоқда. Шу жумладан бошқа лойихалар хам амалга оширилмоқда: 1) “Ангрен” кўмир конининг 2 босқичини замонавийлаштириш. 2) “Шарғун” ОАЖ ни замонавийлаштириш. 3)Чинниободдаги янги очилган РГТО корхонасини замонавийлаштириш.

Ангрен шахар Логистика маркази ЁАЖ Ўзб.Респ.Вазирлар Махкамасининг 2010 йил 28 июндаги 126-қарорига асосан ўз фаолиятини юрита бошлади.  Ангрен Логистика маркази ЁАЖнинг асосий вазифаси “Қамчиқ” довони орқали Фарғона водийсидан мамлакатимизнинг бошқа минтақаларига иқтисодиёт тармоқлари корхоналарнинг юкларини “Эшикдан-эшиккача” ташиб бериш, транспорт-экспедиторлик ва терминал хизматларини кўрсатишдан иборат. Ангрен Логистика маркази ЁАЖ нинг 2010 йил 12 январдаги буйруғига асосан юкларни ортиш, сақлаш мақсадида худудда “Транзит юк терминали” филиали ташкил этилган. 2013 йил 30 июндаги йиғилишида бу филиал негизида унитар корхона ташкил этиш тўғрисида қарор қабул қилинди. Импорт – экспорт ишларини амалга оширади. Янги автомашиналар, туз, сув, чой, шакар , ун ва шунга ўхшаш озиқ – овқат хамда техника русумларини етказиб бериш ишларини амалга оширади.

Бугун Ангрен шахрида 8 та коллежларимиз хамда 1та Академик лицейимиз фаолият юритмоқда

1. Академик лицей (Ишанкулов М. У.)

2. Ангрен кўмир саноат коллежи (Мирзаев Н.)

3. Ангрен комрютер ва ахборот технология коллежи (Маматалиев А.)

4. Педагогика коллежи (Хамраев А. И.)

5. Тиббиёт коллежи  (Рузиев О. С.)

6. Политехнический коллежи (Рашитов З. М.)

7. Ангрен Кимё саноат коллежи (Куканов А. Т.)

8. Ангрен Маиший хизмат коллежи (Исроилов Ф. А.)

9. Янгиабад Радиотехника коллежи (Камилова М. К.)                                  

Душаев Рахматулла – Ангрен шахар хокимлигида « Нуроний» фонди бошлиғи

Мотькин Александр Петрович – директор «Ўзстройтранс»

Мамаджанов Нурдин –  « Ангреннон» мухандиси

Мамаджанов Ибрагим – ғишт заводида уловчи.

Хозирги кунда шахримизда 2та кўнгилли спорт жамоаси ФСОкасаба уюшмаси ва “Ёшлик” , 4та болалар –ўсмирлар спорт мактаби, вилоят мактабининг 4та шўбаси: бокс, енгил атлетика , оғир атлетика ва футбол бўйича клублари фаолият юритмоқда. 73- мактаб интернати асосида 190та жамоадан иборат жамоадан иборат вилоят футбол клублари ташкил этилди. Спорт иншоатларидан шахарда 10минг кишилик стадион ва “Делфин” , ёпиқ сузиш бассейнига эга “Кимёгар” сорт комплекси мавжуд . Яна шахмат – шашка клуби, бокс саройи, “Динамо”, ихтисослаштирилган бокс зали, “КЕМБО” шарқ якка курашлари зали, “Дукент”саройи зали, РУТБ спорт комлекси, Република уқув- машқ базаси, Красногорск қўрғони сопрт комплекси ва БЎСМ фаолият кўрсатмоқда. 2005 йили “Облиқ “ спорт комплекси фойдаланишга топширилди.

Абдукаримова Нигора Баходир қизи- Ўзбек жанг саньати ва таеквандо йўналиши бўйича бир неча маротаба Ўзбек ва жахон чемпионидир. Хозирги кунда ўз фаолиятини Облиқ Қўрғони Спорт мажмуасида мураббий вазифасида давом эттирмоқда.

            Маданият бўлими маданият сохасида ўзининг ўрнига эга булган инсонлардан бири Пардаев Турдали бойсун бахорида фахрли ўринларни эгаллаган ва шухрат медалига сазовор бўлган.     “Давон жилғалари” ёш ижодкорлар, ёш қаламкашлар клуби.                                           “Шанс ” рақс клубининг рақсларини кўришимиз мумкин.                                    

Бу витринада биз шахримизга Хитой , Олмалиқ , Тошкент, Чирчиқ, Охангарон , Италиядан берилган совғаларимизни кўришимиз мумкин.

Ўзбекистон халқ демакратик партияси 1991- йил 1- ноябрда ташкил топган. Мақсади: Ижтимоий адолатни таъминлаш, мамлакатда маънавий янгиланиш тараққиётига эришишдир. Нашр органлари “Ўзбекистон овози” “Голос Ўзбекистана ” газетаси. Ангренда бу партия қўмитаси 1991- йил 18- ноябрда ташкил топган раиси А.Т.Куканов бўлди. 1997- йилда Юлдашев сайланди. 2006- йилда партия аъзоларининг сони 2506 тага етди.

          Адолат партияси 1994- йил 18- февралда ташкил топган. Ўзининг асосий мақсади этиб хуқуқий демакратик давлат парпо этиш  , ижтимоий адолатни ўрнатиш. Матбуот органи:  “Адолат” газетаси.

“Миллий тикланиш партияси”1995- йил 3-июнда ташкил топди. Асосий вазифаси – умуинсоний қадриятларга асосланган холда миллий тикланишни амалга оширишдир. Нашр органи : “Миллий тикланиш ” газетаси.

Бу 2 та вазамиз  Ангрен шахрининг 60 йиллигига Чирчиқ ва Олмалиқ хокимлигидан берилган совға . 

1966- йилда “Ангренкулолчилик ” камбинати базасида сантехник жихозлари, наққош-кошин цехлари, труба, катта хажимдаги плиткалар хамда кенг истеьмол моллари ишлаб чиқариш цехлари ишга тушди. Уларда қурилиш молларидан ташқари чойнаклар, пиёла, косалар, вазалар, гулдонлар хам ишлаб чиқарила бошланди. 1968-йилдан кулолчилик камбинати директори вазифасига Тўйчи Исламов Исламович қўйилди. Тўйчи Исламов ишлаб чиқариш хажмини оширган, корхонани шахарнинг энг катта корхоналаридан бирига айлантирган. Махсулотлар бир неча чет давлатларга хам чиқарилган. 1991- йилда Исламов Тўйчи Исламович вафот этди. Унинг номини абадийлаштириш учун шахримизнинг кўчаларимиздан бирига унинг номи берилди.

“Ўзбекшахтастрой ” га рахбарлик қилган. У 1933-йил 9- апрелда Севастополда туғилган . 1955- йилда Ангрен тоғ –техника билим юртини тугатган. 1967- йилда Тошкент Политехника институтининг тоғ-кон факултетини битирган .

Умрининг охирги йилларида Ангрен шахар директорлар кенгашининг ижрочи директор вазифасида ишлаган . “Хурмат белгиси ” ордери , “Мехнат фахрийси ” , “Мустақиллик” медаллари билан тақдирланган. 2002- йил 9- августда вафот этган. Унинг номи шахар кўчаларининг бирига берилиб абадийлаштирилган.

У шахар қурилишига катта хисса қўшган инсон . У биринчи бўлиб   9 -конда механик бўлиб ишлайди,  сўнг комсомоллар қўмитаси етакчиси бўлади. Шахардаги хиёбонлар дам олиш масканлари унинг хизматларидан гувохлик беради.У 1955 йилда шахар косомоллар қўмитаси биринчи котиби этиб сайланади ва умрини охиригача шу лавозимида ишлаган.     

“Ангренская правда ” газетасига 45 йил давомида мухаррирлик қилган. Унга Ўзбекистонда хизмат кўрсатган  “Маданият ходими “,  Ангрен шахрининг  “Фахрий фуқороси”  деган унвонлар берилган.  

Илк газетамиз  “Шахтёр Узбекистана “  деб номланган.  Газетанинг илк нашрлари сақланиб қолинмаган. Фақат “Ангренстрой” бошқармаси ва касаба уюшмаси газетаси бўлган “За уголь” нинг 1946- йилдаги айрим сонларигина бизгача етиб келган

Шахар қурилишининг бош меьмори Александр Николаевич  Зотов бўлган. 1941- йили у Ангреннинг лойихасини бошлаган . Уруш туфайли уни амалга оширишнинг имкони бўлмаган.  Зотовни  фронтга чақиришган. . Қаттиқ жангларнинг бирида кўзидан айрилди. Узоқ вақт даволанишнинг фойдаси бўлмади. Шу вақтдан бошлаб унинг хаётий жасорати бошланди. Унинг хотини Галина Канстантиновна эрининг орзусини амалга ошириш учун Политехника институтининг меъморчилик факултетига ўқишга кириб, уни муваффақиятли тугатди. Шундан сўнг Зотовнинг хақиқий кўзига айланди . 1951- йилдан бошлаб Зотов Ангреннинг бош режасини ишлаб чиқди. 1956- йили 27- март куни Ангреннинг биринчи уйларига пойдевор қўйилди. Ангрен шахридаги манашу кўриб турган тўққиз этаж уйлармизни архитектори хам шу Зотов хисобланади.

Қамишзорлар , кенг далалар ўрнига саноат корхоналари, турар жой бинолари , маданий – маиший бинолари қуриш учун жуда кўп мехнат қилишган. Ангренда биринчи уйларни тиклаган А. Муравицний ва унинг дўстлари бўлган. 1940- йил декабр ойида Ангрен қурилишида 6 минг киши иштирок этган .

Ангрен қурилишига мамлакатнинг турли жойларидан одамлар олиб келанган. Уруш йилларида Денисова, Корниева , Бровникалар фидойилик билан мехнат қилишган. Олимларнинг такидлашича “Ангрен” бу қадим туркча сўз бўлиб , ёзма манбаларда муғуллар истилосидан сўнг , XIII асрдан учрай бошлаган . Бошқа манбаларда эса Охангарон дарёси номидан олинган бўлиб , форсча Охангарон сўзининг бош бўғинларидан бирининг тушиб қолиши ва овозларнинг жой алмашинуви натижасида пайдо бўлган сўз бўлиб, “темирчилар ” деган маьнони билдиради. 1946- йил 13- июн республиканинг Олий савети қуйидагича фармон чиқарди: “Тошкент вилоятининг Оханганрон роёни таркибидан ,  “ Ангреншахтастрой” ишчилар пасёлкасини чиқариб, вилоятга бўйсундирилган “Ангрен ” шахри деб ўзлаштирилсин  ”. Шундай қилиб Тошкент вилояти харитасида яна бир шахар “Ангрен” Кўмирчи- энергетик шахри пайдо бўлди. 13-июн шахар таваллуд топган куни хисобланади.

Бу расмларимиз II жахон уришида қатнашган Охангарон водийсида яшаган ота-боболаримиз  расмлари жойлаштирилган. Улар  Облиқ, Қорабоғ, Дукент , Янгиобод шахарларида жудаям кўп бўлишган. Хозирда ўртача хисобда олганда  17 таси тирик.

Шундай қилиб Анрген шахрида кўмир қазиб олина бошганидан сўнг Ангрен шахри

Ангрен шаҳрининг мехнат қахрамонлари:

Хўжа Алиқулов. Катта шахар қурилишида фаол иштирок этган. Унинг жамоаси доим биринчилардан бўлиб келган. Хўжа Алиқулов Мехнат қахрамони унвони билан тақдирланган.

Тўрғун Хасанов. Ангренннинг биринчи қурувчиларидан, минтақанинг кўмир саноати ривожланишига умрининг 43 йилини бағишлаган. 15 ёшидан отаси билан конда ишлаган. 1946 йилнинг июль ойида “Мехнат Қахрамони” унвони ва  3 даражали “Шахтерская слава” нишони билан  билан тақдирланган.

Ўлканинг фойдали қазилмалари.

          Бу диорамада биз Ангрен , Лашкарак , Кульбулоқ, Қилилолма манзилгохидан қазиб олинган фойдали қазилмаларимиздан намуналарни кўришимиз мумкин. Булар флюорит , тилла , кўмир, кумуш, алюминий, оқ ва қора каолинларни кўрамиз.

1934 – йилда Ангренда Д.Богданович билан биргаликда бир гуруҳ геология қидирув партияси Ангрен худудини ўрганиш учун юборилади . Улар Сарти – Бутканскдеган жойда тилласи бўлган рудани аниқлашади . Шунинг учун Жигаристон худудида қорамтир кўмир қатлами борлиги ва уни саноат учун қазиб чиқариш мумкин днган фикрга келишди. Геология қидирув партияси Телов худудида жойлашади ва улар ўтган асрларда  хам шу худуддан келтирилган лойни паравозўтхонасига ўтга чидамлиматиреал сифатида  фойдаланишганлигидан хабардор бўлишади.Бу маълумотларни аниқлаш мақсадида Богданович Жигаристонга юборилади у Ангрен дарёсининг чап қирғоқларида режадан ташқари 2 та жойни қазиб кўриб кўмир топа олмагандан сўнг уни ўзбошимчаликда айблаб ишдан озод қилинади ва судга берилади.

Богданович хақ экканлиги кейинчалик Чикризов ўтказган  қидирув ишлари исботлайди. 1940 – йилдан бошлаб улар мунтазам қидирув ишларини олиб бордилар ва Загансойнинг Ангренда қуйиладиган жойда кўмир борлигини аниқлашади. 1942 йили Ангренда 30 минг тонна кўмир қазиб олинади.

Ангрен шахрининг илк яшовчилари Қурама халқи бўлган. Бу ерда  қурама халқининг яшаш шароити тасвирланган . Қурама халқи кундалик эхтиёж учун иш қуролларини ўзлари ясаган, хар бир қишлоқнинг ўзини алохида темирчилари бўлган. Улар темирдан болта , кетмон, ўроқлар ясашган. Пастликда намлик юқори бўлганлиги сабабли улар уйларини тепаликларга қуришган. Шунинг учун бир қарашда бу уйлар  кўп қаватли уйларга ўхшайди.

Ўзбекистонинг хар бир вилоятида миллий либоснинг ўзига хос ёрқин кўринишлари, ранглари мавжуд бўлиб, бир-биридан фарқли ўлароқ, бетакрорлиги билан ажралиб туради. Уларнинг келиб чиқиши худуд тарихи, миллий хунармандчиликнинг ривожланиши ва хаттоки, меьморчилиги билан хам боғлиқ бўлади. Ўрта Осиёда ўзбек, туркман, тожик аёллари ўртасида каштачилик кенг тарқалган. Кашта тикиш услуби турли-туманлиги ўзбек каштадўзларининг саньатидан далолат беради. Масалан: Нурота, Бухоро, Самарқанд каштачилик махсулотлари йўрма кандахаёл чок билан, Шахрисабзда йўрма, ироқи, Тошкентда эса кўпроқ босма чок билан тикилган.

Бу ерда миллий дўппиларимизни кўришингиз мумкин.

Ушбу пештахтада миллий чолғу асбобларимиз ;

1.  Сурнай – ўрик ёки ёнғоқ ёғочидан ўйиб ясалади. Унинг олд томонидан еттита, остида эса битта тешикчаси бор. Ансабл таркибида ҳам сурнай асосий куй йўлларини садолантиради.
2.  Карнай – мисдан ясалган дамли (пуфлама) чолғу бўлиб, узунлиги 2 метр ва ундан ҳам ортиқ бўлиши мумкин.
3.  Рубоб – торли чертма чолғу мизраб воситасида чалинади. Унинг косаси чуқур ўйилганва тери билан қопланеган бўлади, калта ва йўғон дастасидан тўртта боғлама пардаси бор. Дастасининг йуқори қисмида6 таёки 7 та қўшимча пардаси ҳам бўлади
4.  Дутор – икки торли чертма чолғу,тут,ўрик ёки ёнғоқ дарахтидан тайёрланади. Дастагига 13-14 та ипакли парда боғланади.

5. -  Ғижжак
6. - Доира – зарбли сознинг гардиши ток зангиданёки ўрик , ёнғоқ ёғочидан тайёрланиб,бир томонидан эчки териси қопланади. Гардишининг ички тамонидан 40 дан зиёд мадан ҳалқачалари осилади.
7. – Танбур.
8. – Чанг - торли урма соз, унда жами 40 та сим бўлади. Шулардан 13 таси учтадан бирлашиб тақсимланган ҳолда битта сими қуйи йўғон торга ажралади. Чангнинг торлари 2 та чўп воситасида уриб ва чертиб чалинади.   

Илк ибтидоий одамлар бу неондертал одамлардир.  Ибтидоий одамлар йиллар давомида секин-секин ривожланишган.  Хозирги одамларнинг ташқи куринишига ўхшайдиган одамлар кроманён одамлардир. Неондертал одамлар маймунсимон одамлар бўлиб, ғорларда яшаган. Мана шу неондертал одамлардан бошлаб икки тошни бир-бирига чақиштириб олов ёқиш келиб чиққан. Олов ёқиш хосил бўлгандан сўнг овлаган хайвонларининг гўштини пишириб ейиш , хайвон териларини эса мана шу тошлар ёрдамида ювиб , тозалаб кийишган.

тошларимиз булар хаммаси қадимий мехнат қуроллари хисобланган. Бу тошларни овга чиққанда, балиқ тозалаганда, пичоқ, ўқ-ёй сифатида фойдаланишган. 

Қадимги тош яъни қадимги полеолит даврида Ангрен шахри ўзининг хайвонот ва ўсимликлар оламига бойлиги билан овчиларни,балиқчиларни ўзига жалб қилиб келган.Шунинг учун қадимда Ангренда қадимда тош даврида яшаган неондартал одамлар яшаган деган тахмин бор еди. Кейин 1962 – 1963 йилларда Кўльбулоқда жуда кўп ишлар амалга оширилди, қидирув қазиш ишлари бошланди. 1962 йил 20 мактаб тарих ўқитувчиси Ростовцов ўзининг ўқувчилари билан Кўлбулоққа экскурсияга чиқади. Қадимги неондертал одамларнинг иш қуролларини топишди. 1963 йил Ўз.СССР археалогия институтига хабар қилишди. Шу йили тарих фанлари кондитати Қосимов Ангрен шахрига, яьни геологлар шахарчасига экспедиция уюштиришади.

У ерда неондертал одам скелети ва иш қуролларини топишга муваффақ бўлади,улар иш қуролларини тошни қаттиқ қиздирган холда муздек сув қўйишган ҳарорат алмашиниши натижасида тошни парчалаб турли шакллардаги иш қуролларини  ясашган.

Тоғга кўтарилар эканмиз  биз аввал адирлардан ўтишимиз керак  бўлади . Адирлар бахор фаслида  май- апрел ойида жудаям чиройли кўринишда бўлади, қип – қизил лолалар билан тўлиб кетади. Бу Ерда хар хил қушлар, майда хашаротлар, хайвонлар истиқомат қилади.

Диорамамизда тоғли раён яйлов таъсвирланган.  Яйлов деб тоғнинг энг юқори чўққисига айтилади. Яйловда доимий равишда ёзнинг иссиқ кунларидаям қор бўлади, совуқ бўлади. Тоғлар баландлиги денгиз сатхидан  2400-3300 метргача етади. Яшил ўсимликлар бўлмайди фақатгина Туркистон арчасини учратишимиз мумкин , бу арчамиз бошқа ердаги арчаларга ўхшаб бақувват бўлмайди . Бўйи   0,5-1 метргача бўлади, яна хар хил тиконакли ўсимликларни учратишимиз мумкин. Яйловда фақат тоғ Сибир Эчкисини учратишимиз мумкин . Тоғ сибир эчкиси ёзни ҳам, қишни ҳам шу ерда ўтказади. Сибирь тоғ эчкисининг танаси мустаҳкам, оёқлари кучли. Бу эса унга қояларда эркин ҳаракатланиш имконини беради. Тоғ сибир эчкиси туёқлари , организми , шу совуқда яшаб хаёт кечиришга мослашган , 150- 200 метр узоқликка сакраб югуришади , бўйи 1- 2 метрга ча боради .

(ёввойи қўй). Қари эркакларининг массаси 200 кгача етади. Шохлари бақувват ва спиралсимон. Ушбу жонзотимизни Қирғизистон чегараларидаги тоғларда учратишимиз мумкин. Қизил китобга киритилган. Тоғ архар қўйи жудаям бақувват бўлади.

Ўрта Осиёдаги энг серхаракат йиртқич хайвонлардан. Турли шароитларда яшашган. Кишилар тамонидан ўзлаштирилган ерларга келмайди. Ёввойи ва уй хайвонлари, балиқ ва хашаротлар билан озиқланади.

Бизнинг Охангарон водийсида жуда кўп горларни кўришимиз мумкин.Бу ерда биз ғорнинг макетини кўришимиз мумкин. Тепа кисми макет , остки кисмида хакикий тошлар билан ғорни тасвирлашга харакат киланган. Бу ерда  Тоғ Архар қўйи ва хамма шароитда яшаб мослашиб кетадиган Бўрини кўришимиз мумкин.

кичик тулки. Тунда фаол хаёт кечиради. Кемирувчилар, қушлар ва хашаротлар билан озиқланади.

чўлларнинг типик вакили, Қизилқум чўлларида учратиш мумкин.

Барча воха, раёнларга тарқалган. Қишда уйқуга киради.                          

дашт ва чўлларда яшайди.  Бу қушларЭрон ва Хиндистонда қишлайди. Уни овлаш тақиқланган. Қизил китобга киритилган.

Чўл ва тоғ олдларида яшайди. 4-6 бола очади. Хашарот ва уруғлар билан озиқланади.

4. Бу қуш хайвонларимиз чўл ва ярим чўлларда яшовчи қуш хайвонларимизни куришингиз мумкин. ( Бўз эчкиэмар, юрва тувалоқ, корсак, ингичка бармоқли юмронқозиқ, сариқ юмронқозиқ, қора бовур) . Биз табиат бўлимида кўрган барча хайвонларимиз хақиқий хайвонлар ичи тозаланади, оёқлари тикка туриши учун сим ўрнатилади , ичига апилка тўлдирилади ва махсус кимёвий модда солиб қотириб қўйилади. Шунда бу хайвонларимиз узоқ вақт сақланиб қолинади.

оғирлиги 1 кг. Балиқ ва бақалар билан озиқланади. Кечаси фаол хаёт кечиради.

Ўрта Осиё ахолисининг хар бирига таниш қуш. Ёз давомида 4 мартагача бола очади. Уруғ ва турли майда нарсалар билан озиқланади.

фақатгина учиб ўтаётганда учрайди.

 Илонхўр қуш- у майда илонлар билан озиқланганлигисабабли шунақа деб аталади

ўз номи билан айтиб турибдики даладаги , адирлардаги касал . ўлимтик қуш хайвонларни еб далани соғломлаштиради шунинг учун хам унинг номи дала доктори деб аталади.

балиқчилар туркумига мансуб қуш. Танаси 26 см. Нарининг қаноти 17.5-19 см. Оғирлиги108 г. Урчиш даврида нарининг бўйин ва боши орқасидан рангбаранг тусда узун патлари ўсиб чиқади. Модаси бир оз одмироқ. Урчиш даври тугагач, иккаласи жинс бир-бирига ўхшаш тусга киради.

3. Бу қушлар ва хайвонларни биз адирларда учратишимиз мумкин. ( Кичик турна , илонхўр қуш, узунқулоқ кирпи, соч, жаннат думпарасти , буш илон , иволга , дала доктори).

хар томонлама кўк қўтонга ўхшайди. Патлари тиниқ оқ. Бахор ойларида елкасидан  думигача етадиган узун  майин патлар ўсиб чиқади. Мана шу патлари сабабли уни овчилар овлашган ва камайишига сабаб бўлган

тана формаси билан бошқа қушлардан фарқ қилади. Қирғоқ ва ботқоқликларда учратиш мумкин.  Қарқарасимонлар оиласига мансубқуш туридир. Кулранг қарқаранинг узунлиги 40-49 см бўлиб, вазни 250-300г атрофида бўлади, қанотлари ёйилгандаги холати 71 смдан то 80 смгача бўлиши қайд этилган.

ўрдаклар оиласига мансуб парранда. Оғирлиги 200-450 г. Оёқ кафти узун, бироқ бармоқлари қисқа. Нарининг устки ггати қўнғир кулранг, қорни оқ, баъзан сарғиш. Кўкрагида қора думалоқ доғи бор. Боши ва бўйни маллақизғиш, ёнидан қораяшил йўл ўтган. Модаси қўнғир, малла ёки кулранг холли. Ёзги туллашдан сўнг нарининг туси модасига ўхшаш бўлиб қолади. Сув хавзалари қирғоқларига уя қуради; 8-11 та тухум қўяди. Тухумларини модаси босади. Сувда яшовчи умуртқасиз хайвонлар, ўсимликлар уруғи, куртаги ва бошқа қисмлар билан озиқланади. Гўшти маззали. Катта овчилик ахамиятига эга.

          2. Витринада сув хавзасида яшовчи қўшларимиз кўрсатилган. Бу қушларимизни гўштини истемол қилиб бўлмайди. Чунки доимий равишда сувда яшаганликлари сабабли гўшти сассиқ бўлади. Уларни оёқлари , тумшуқлари сувда юриб сув остидаги турли хайвонлар , ўсимликларни еб хаёт кечиришга мослашган. (Оқ кутон, кўк кутон, постушак, кулик сорока, шилакиловка, валдишней, катта қизил оёқ . турухтон, камнишарка) номлари билан аталади. Бу қушимизни ўзбекча номлари йуқ , фақатгина инглизча , русча номларда аталади.

йирик ўрдак туркумига киради. Олмабош Ўзбекистон текислик хавзаларида, айниқса Хоразм кўллари ва Амударё делтасида учратиш мумкин.

Ўрдаксимонлилар оиласига мансуб, патлари узун ва ингичка қуш. Республикамиз сув ҳавзаларида учратиш мумкин бўлиб, улар  уя қурмайди. Бахор ва кузги учиб ўтиш пайтида кўп учрайди. Танасининг узунлиги 70 смга яқин, вазни 0.7-1.15 кг. Нари учиш даврида жуда чиройли: боши ва бўйни тўқ қўнғир, бошининг тепа қисми яшил, банафша тусда товланади, кўкраги оқ, орқаси қора йўлли кулранг , қорни кулранг холли оқ, ўрта бошқарув патлари ингичка ва узун. Макиёни қўнғир, боши ва бўйни сарғиш холли, қорни кулранг. Яхши учади ва сузади. Уясини ерга ва ўсимликлар орасига қуради. 6-11 та тухум қуяди. Тухумини 22-23 кун босади. Йилда 2 марта туллайди. Ўсимлик ва сув умуртқа сизлари билан озиқланади. Овланади. Ўзбекистонда бахор ва кузда кушлар учиб утиши  даврида; айрим йиллари жанубий қисмида қишлайди. 

мешқобчи қушлар, бир қозон курак оёқлилар туркумига мансуб қушлар оиласи. Тумшуғи узун, пастки қисмида чўзилувчан тери халтаси (мешкоби) бор. Танасининг узхунлиги 130-180 см қанотлари ёйилганда 2.7см гача вазни 10-13кг. Патлари оқ, пушти ёки кулранг тусда товланади. Йирик патлари тоў қўнғир, баъзан қора. Хаво халтаси хамда скелети говак бўлиши туфайли яхши сузади ва учади. Колонна бўлиб денгиз, дарё ва кўл ороллардаги қамишзорларда тўпланади. Дарахт ва ерга уя қуради. Одатда, 2-3 та тухумини нари ва модаси 35-40 кун навбатлашиб босади.болалари 70-75 кунда учирма қилинади. Фатсат балиқлар билан  озиқланади. Ўзбекистонда 2 тури – пушти ва жингалак сақоқуш учрайди.

унинг катталиги ўрдакдай келади. Табиатда уни бошидаги патлари билан ажратиш мумкин. Барча сув хавзасида учратишимиз мумкин. Асосан балиқлар билан озиқланади.

Чўпонқушлар оиласига мансуб унч катта бўлмаган сувда сузувчи қуш туридир. Унинг тана узунлиги 36-30  смни ташкил этади, қанотлари ёйилган холатда 19.5-23.5 см, вазни эса 500 г. Дан 1000 гача бўлиши кўзатилади.  

ўлаксалар билан овқатланадиган йиртқич қушларнинг вакилларидан бири.  Қора калхат танасининг узунлиги 75-100см. Қанотларини узунлиги 72-85 см тенгдир, қанотларини ёзиб тургандаги холати 250-300 см гача етади. Вазни 7 кг дан 12 кг гача бўлиши қайд этилган.  . 

          1.Бу витринадаги қушларимиз сув ёқалари, кўлларнинг четларида яшайдиган қушларни кўришимиз мумкин. Бу қушларимиз балиқлар билан озиқланади. Уларни номлари : ( олмабош, жингаликли бирқозон, катта қўнғир, суқсор, қашқалдоқ, чуроқ бошқалар) ни кўришимиз мумкин.

йирик тунги қуш. Қанотларини ёзганда 1,8 м га етади. Уни бошқа япалоқ қушлар каби юмшоқ патлари ва катта кўзидан фарқлаш мумкин. Уясини қояларга, жарларга, ғорларга, катта тошлар остига қуради. 3 тадан 5 тагача бола очади. Укки типик тунги қуш. қуёнлар

Охангарон водийсидаги энг катта қушимиз

бу республикада тарқалган бирдан-бир чинқириқ ёки шақилдоқ илондир. Танасининг узунлиги 68 см гача думи қисқа 4-8 см бўлади. Устида тўқ рангли қўндаланг доғлари бор. Қалқонтумшуқнинг типик яшаш жойлари шимолда-тупроқли ва қумли  чўллардир.жанубда у баланг тоғларда арчазор ўрмонларда ва тош уюмлари бўйлаб алп ўтлоқларигача (3200 м ва ундан баландроқ) учрайди.  

Ўзбекистонда Бухоро областининг ғарбий районларида, Қашқадарё ва Сурхондарё  областларининг жанубида тарқалган ўртача катталикдаги илон, узунлиги 45 см дан ошмайди. Танаси кул ранг ёки қум тусида, орқаси бўйлаб қатор кўндаланг оқ доғлар жойлашган, бошида бутсимон нақши бор. Қумликларда, жарликларда, эски харобаларда, чакалакзор ва тиканакзорларда яшайди.

тангасимонлилар оиласига мансуб оёқсиз калтакесак тури вакилидир. Малла мешқориннинг оёқлари бўлмаса-да, у калтакесак хисобланади. Малла мешқорин ўз оиласи вакиллари орасида энг йиригидир. Бу турга хос вояга етган судралиб юрувчиларнинг тана узунлиги 1.5мгача етиши қайд этилган.

узунлиги 50см, қанотлари 90 см ташкил этади. Хакка табиатдаги энг ақллик қушларнинг бири хисобланади. У қайқуришни, аччиқланишни,қувонишни ўзига хос кўринишда намойиш эта олади. Хакка қушлар орасида кўзгу орқали ўзини таний олувчи ягона жонзот хисобланади. Хакка ўрмонда эмас одамлар орасида яшашни маъқул кўради. Ўз болаларини химоя қилиш учун тўда-тўда бўлиб тунайди. Хакканинг боласи бир ойлик бўлгач, она инини тарк этиб, мустақил хаёт кечиришга йўл олади. Бир мартада хакка 7-8 талаб тухум қўяди. Урғочиси тухумларни 18 кун давомида босиб ётади. Хакка бир марта кўрган одамини минг йилдан кейин хам юз тузилишига қараб таний олади. Хакка ўртача 12-15 йил яшайди. 

қирғовулсимонлар оиласига мансуб қушлар уруғи. Танасининг узунлиги 85 см. Оғирлиги 1.7-2 кг. Модаси наридан кичик. Нари ёрқин тусда, металлдек ялтирайди. Модаси кулрангсарғиш. Оддий қирғовулнинг 30га яқин кенжа тури мавжуд. Кавказдан Япониягачи бўлган жойларда тарқалган. Ўрта Осиёда Каспийнингжанубий-шарқий қисмидн Иссиқкўлгача бўлган худудларда учрайди. Зарафшон бу юрмахонаси, шунингдек, овчилик хўжаликларида Ўрмон хамда экин майдонлари атрофидаги, дарё ва кўл қирғоғидаги чакалакзор тўқайларда яшайди. Уясини ерга ясайди. 8-18 та тухум қўйиб, 24-25 кун босади. Уруғ, мева, куртак,  хашарот, чувалчанг ва молюскалар билан озиқланади. Гўшти ва пати учун овланади.

Бутазор,чакалакзор, ўтлоқзорларнинг йиғиндиси тўқайзор дейилади. Тўқайзор дарёларнинг қолдиқ йиғиндиси , турли хил илдизларнинг бир – бири билан чирмашиб , ўралиб ўсиб кетиши натижасида хосил булади . Туқайзорларда ўтлар, дарахтлар, буталар бир – бирига ўралиб ўсиб кетади.

  Тўқайзорнинг доимий яшовчиси ёввойи чучқа , кабан деб хам аташади.  Ёввойи чучқа ташқи кўриниши билан уй чучқасига ўхшаб кетади. Фарқи шундаки унинг танаси  қуруқ ва харакатчан бўлади. Ранги тўқ тус рангда бўлади. Улар озуқа танламайди , тўда – тўда бўлиб яшайди . Тўдасидан 2 мартда ожралиши мумкин қариганда ва болалаганда . Овчиларнинг энг катта ўлжаси хисобланади. Тўнғизлар асосан Ўсимлик ва замбуруғлар билан овқатланса-да оч қолганда хеч нарсадан қайтмайди, хатто ёш бузоқ ва қўзиларга хам хужум қилади.

   Бу қушларимиз Ўрта Осиёда энг чиройли қушларимиз

1965- йил Ангрен норка хўжалиги қурила бошланди . Норкаларнинг 2100 хил партияси олиб келинди. 1966- йил биринчи мўйнаси топширилди. Сувсарсимонлар оиласига мансуб йиртқич сут эмизувчи хайвон туридир. Қоракўзан танасининг узунлиги 29-43 см, вазни 550-800 г. Думининг узунлиги эса 12-19 см. Норкалар йилда бир марта 8- 10 тагача болалайди . Улардан 3-4 таси тирик қолади, чунки кўпи кўр туғилади. Туғилган Норкалар оғирлиги  юнгсиз 9-12 гр ни ташкил этади .  

типик тоғ қуши. Ўзбекистон тоғли районларининг деярли ҳамма қисмида учрайди. Тошли тоғ ёнбағирларида яшайди, тез югуришга ва қисқа-қисқа кескин учишга мослашган. Уясини тошлар остига ёки қалин ўтлар орасига қуради. Урғочиси 7-15 та бола очади. Какликнинг массаси 500 г гача бўлади, гўшти ширин ва севимли ов объекти ҳисобланади.

айиқсимонлилар оиласига мансуб йиртқич сут эмизувчи хайвон тури: ер юзидаги энг йирик ва хавфли хайвонлардан бири саналади. Қўнғир айиқнинг тана узунлиги одатда 1.2 м дан 2 м гача, яғрини баландлиги эса 1 м атрофида, вазни 300 кг дан то 400 кг гача бориши қайд этилган.

Кўп сонли сойлар билан ажратилган тўқ яшил тоғларимиз арчазорлар дейилади. Арчазорларда арчалардан бошқа дарахт ва ўсимликлар жудаям кўп бўлади. Бу ерда намлик юқори бўлади. Шу билан бирга сув манбаини хам учратишимиз мумкин. Хайвонларнинг яшаши  учун қулай шароит шу ўрмонлардир. Хали қуёш чиқиб улгурмасданоқ бу ер хар хил қушлар , какликлар, каккулар овози билан тўлиб кетади. Каклик типик тоғ қуши хисобланиб , уни тоғли районларда учратишимиз мумкин. Каклик тез югуриб, паст учади, 1 тадан 15 тагача тухум очади , инини тошлар тагига қуради. Оғирлиги 500 гр ни ташкил этади.

Қаршингизда Охангарон водийсининг бўрттириб кўрсатилган харитаси  тасвирланган. Бу ерда яна Ангрен дарёси хам кўрсатилган. Ангрен дарёсини Чотқол ва Қурама тоғ тизмалари  хосил қилади. Ангрен дарёсининг  узунлиги 256 км,  ўртача кенглиги 20- 60 метрни ташкил этади.Ангрен дарёсини шимоли – шарқдан Чотқол тоғ  тизмаси , шимоли – ғарбдан Қурама тоғлари  билан чегараланган . Ангрен дарёси тўлдирувчи ирмоқларига Нишбошсой, Гўшсой, Дукентсой, Навгарзонсой, Қорабоғсойлар киради. Чотқол тоғининг шимоли ёнбағирлари тик ва водийнинг дарёлари , жарликлар ва жанубий қисми эса тўлин сойлар билан бўлиб ташланган. Чотқол тоғ тизмасининг баландлиги 4000-4200 м. Узунлиги 360 м. Қурама тоғ тизмасининг баландлиги эса 1500-2000 м , айрим жойларида эса 3500 м гача боради. Бизнинг худуд ўзининг қазилма бойликлари билан нафақат Ўзбекистонда балки бутун Ўрта Осиё бўйича биринчи ўринда туради.Бу тағларда алюминий оксид , вольфрам , каолин тупроғи мис ва бошқа куплаб қазилма бойликлари қазиб олинади. Лекин шахримизнинг асосий бойлиги қора олтин яни кўмир хисобланади. Картамизда яна рақамларни кўришимиз мумкин , бу рақамларда Охангарон водийсидаги барча завод- фабрикалар шу рақамларда ифодаланган . Тўқ яшил доғлар булар арчазорлардир. Арча ўзидан инсон организми учун фойдали бўлган фитансит чиқаради . Шунинг учун арчаларни кўпроқ дам олиш жойлари , шифохоналар йўлакларига экишга харакат қилинади.

Эркаклар , аёллар , ўғил ва қиз болалар  ўзига хос бош кийим кийган. Дўппилар учи  чўққи , конус шаклида, ярим кубба, таги ясси думалоқ, тўртбурчак-чорси шаклида тикилиб , ипак зарин ип, кумуш иплар билан кашта тикиб безатилган.

Эркаклар киядиган чопонлар йўл-йўл нимшойи беқасамдан тикилиб , беқасам тўн деб аталган энг дастлабки тўн суннат тўйига кейин эса никоҳ тўйига атаб тикилган. Таъзия –мотам кунларида ҳам тўн кийилиб устидан белбоғ  боғланган. Ҳозир ҳам бу ан-анъа сақланиб қолган. XIX-XX –аср бошларида Бухоро ханлари ва амирлари аксарият маросимларда зардўзи чопон кийишган

(арабча фаражи)кенг кўйлак мусулмон аёллари ёпинчиғи бўлиб, чачвон билан бирга ансанбл ҳосил қилган. Такдқиқотчиларнинг аниқлашича паранжи Мисрда пайдо бўлиб, кейинчалик бошқа шарқ мамлакалатларига тарқалган.Вақт ўтиши билан паранжи кундалик кийимдан маросим кийимига айланди XX-асрга бошларида куёв келинни паранжида олиб кирган. Даврлар ўтиши билан паранжи миллий қадрият сифатида фақат музейларимизда сақланиб қолган.

Сопол лаган ва коса ёғочдан ясалган коса ва лаган.

        Рисқинисо ая музейимизга тақдим этган экспонатлар витринаси.Кўргазмада турган  алача ,уй  рўзғор буюмлари,тасбеҳ, чопон ва дўппилар намойиш этилган.

        Ўзбекистонинг хар бир вилоятида миллий либоснинг ўзига хос ёрқин кўринишлари, ранглари мавжуд бўлиб, бир-биридан фарқли ўлароқ, бетакрорлиги билан ажралиб туради. Уларнинг келиб чиқиши ҳудуд тарихи, миллий хунармандчиликнинг ривожланиши ва хаттоки, меьморчилик билан ҳам боғлиқ бўлади

Ангрен шаҳрининг илк яшовчилари  бўлган одамларнинг турар жойи акс этган. Бу ерда   ҳалқнинг турмуш тарзи ва яшаш шароити  тасвирланган. Бу ерда яшаган ҳалқ кундалик эхтиёжи учун иш қуролларини ўзлари ясаган, ҳар бир қишлоқнинг ўзини алохида темирчилари бўлган. Улар темирдан болта , кетмон, ўроқлар ясашган. Пастликда намлик юқори бўлганлиги сабабли улар уйларини тепаликларга қуришган. Шунинг учун бир қарашда бу уйлар  кўп қаватли уйларга ўхшайди.

Кундаликда  ишлатилган  уй буюмлари : омоч  ХIХ-аср охири ХХ-аср бошларига мансуб,кели ,ковоқ идиш,мис жом ва мис тоғорача.

Бундай қолиплар матога гул тушуришда ишлатилган. Оқ матони қўйиб қолипни рангга ботириб гул туширилган. Пастида алача,шолча  тўқиш учун иплар тайёрлашда ишлатиладиган урчуқлар кўрсатилган.

Бундай қошиқлар ва чўмичлар суюқ овқат, сут пиширишда ишлатилган.

Турли мақсадларда фойдаланилган.

Юқорида кўриб турган мис буюмларимиз ҳам рўғорда ишлатилган, мис обдасталар,мис лаганни кўришингиз мумкин.

Ҳунармандлар томонидан ясалган лаган қолдиқлари.

(1336-1405)  Ўзбек давлатчилигининг рамзи сифатида буюк бобомиз А.Темур улуғланади. У 24 та катта ва кичик давлатни бирлаштириб улкан салтанатга асос солган.Унинг давлатида илм-фан , маданият ривожланган. Ушбу расмда А.Темур қабри (хилхонаси) кўрсатилган.     

Суюқлик  сақлаш учун мўжалланган идиш, ХIVасрга тегишли. Мис дўмбира ва қумғон XVIII асрга мансуб.

Қадимги кончилар ёғочдан ясалган иш қуролларидан фойдаланганлар, бу иш қуроллари маъдан қазиб олишда ишлатилади.Чироқ олтин конларини ёритишда ишлатилган  XII асрга тегишли.Симоб кўзачалар симоб сақлашда ишлатилган.Улар X- XII асрга тегишли.

Қадимий  олтин қазиб олиш жараёни тасвирланган диорама . Илк конларимиз мана шундай кўринишда бўлган. Бу X асрга тегишли конларининг кўриниши. Хозиргидан фарқи аввал фақат қўл меҳнатига асосланганлигида.  Ернинг анча чуқурлигидан олтин қазиб олинган барча ишлари қўл мехнатида амалга оширилган.  Улар мана бундай шамчироқлардан фойдаланиб чўкичларда олтин қазиб олишган.  Қизилолма худудидан  VII – XII асрларда кўплаб олтин қазиб олинган ва шу даврлардан  бошлаб Илоқда  тангалар зарб этилган 60- йиллардан Оҳангарон дарёси бўйларидан Қўчбулоқ, Кандирсой, Гўштсой, Самарчуқ ва бошқалардан олтин ,кумуш конлари топилган. X  асрда Илоқ ҳудуди кумуш етказиб берадигин катта бир қўрғонга айланган . Қурама тоғ тизмасида VIII – XII асрларда Қорамозор конлари мавжуд бўлган .

 Бу конлардан олтин , кумуш, мис, феруза қазиб олишган.

Х-асрга тегишли бўлган хум. Музейимизнинг энг катта экспонати.Дон маҳсулотларини сақлашда ишлатилган.