бу республикада тарқалган бирдан-бир чинқириқ ёки шақилдоқ илондир. Танасининг узунлиги 68 см гача думи қисқа 4-8 см бўлади. Устида тўқ рангли қўндаланг доғлари бор. Қалқонтумшуқнинг типик яшаш жойлари шимолда-тупроқли ва қумли  чўллардир.жанубда у баланг тоғларда арчазор ўрмонларда ва тош уюмлари бўйлаб алп ўтлоқларигача (3200 м ва ундан баландроқ) учрайди.  

Ўзбекистонда Бухоро областининг ғарбий районларида, Қашқадарё ва Сурхондарё  областларининг жанубида тарқалган ўртача катталикдаги илон, узунлиги 45 см дан ошмайди. Танаси кул ранг ёки қум тусида, орқаси бўйлаб қатор кўндаланг оқ доғлар жойлашган, бошида бутсимон нақши бор. Қумликларда, жарликларда, эски харобаларда, чакалакзор ва тиканакзорларда яшайди.

тангасимонлилар оиласига мансуб оёқсиз калтакесак тури вакилидир. Малла мешқориннинг оёқлари бўлмаса-да, у калтакесак хисобланади. Малла мешқорин ўз оиласи вакиллари орасида энг йиригидир. Бу турга хос вояга етган судралиб юрувчиларнинг тана узунлиги 1.5мгача етиши қайд этилган.

узунлиги 50см, қанотлари 90 см ташкил этади. Хакка табиатдаги энг ақллик қушларнинг бири хисобланади. У қайқуришни, аччиқланишни,қувонишни ўзига хос кўринишда намойиш эта олади. Хакка қушлар орасида кўзгу орқали ўзини таний олувчи ягона жонзот хисобланади. Хакка ўрмонда эмас одамлар орасида яшашни маъқул кўради. Ўз болаларини химоя қилиш учун тўда-тўда бўлиб тунайди. Хакканинг боласи бир ойлик бўлгач, она инини тарк этиб, мустақил хаёт кечиришга йўл олади. Бир мартада хакка 7-8 талаб тухум қўяди. Урғочиси тухумларни 18 кун давомида босиб ётади. Хакка бир марта кўрган одамини минг йилдан кейин хам юз тузилишига қараб таний олади. Хакка ўртача 12-15 йил яшайди. 

қирғовулсимонлар оиласига мансуб қушлар уруғи. Танасининг узунлиги 85 см. Оғирлиги 1.7-2 кг. Модаси наридан кичик. Нари ёрқин тусда, металлдек ялтирайди. Модаси кулрангсарғиш. Оддий қирғовулнинг 30га яқин кенжа тури мавжуд. Кавказдан Япониягачи бўлган жойларда тарқалган. Ўрта Осиёда Каспийнингжанубий-шарқий қисмидн Иссиқкўлгача бўлган худудларда учрайди. Зарафшон бу юрмахонаси, шунингдек, овчилик хўжаликларида Ўрмон хамда экин майдонлари атрофидаги, дарё ва кўл қирғоғидаги чакалакзор тўқайларда яшайди. Уясини ерга ясайди. 8-18 та тухум қўйиб, 24-25 кун босади. Уруғ, мева, куртак,  хашарот, чувалчанг ва молюскалар билан озиқланади. Гўшти ва пати учун овланади.

Бутазор,чакалакзор, ўтлоқзорларнинг йиғиндиси тўқайзор дейилади. Тўқайзор дарёларнинг қолдиқ йиғиндиси , турли хил илдизларнинг бир – бири билан чирмашиб , ўралиб ўсиб кетиши натижасида хосил булади . Туқайзорларда ўтлар, дарахтлар, буталар бир – бирига ўралиб ўсиб кетади.

  Тўқайзорнинг доимий яшовчиси ёввойи чучқа , кабан деб хам аташади.  Ёввойи чучқа ташқи кўриниши билан уй чучқасига ўхшаб кетади. Фарқи шундаки унинг танаси  қуруқ ва харакатчан бўлади. Ранги тўқ тус рангда бўлади. Улар озуқа танламайди , тўда – тўда бўлиб яшайди . Тўдасидан 2 мартда ожралиши мумкин қариганда ва болалаганда . Овчиларнинг энг катта ўлжаси хисобланади. Тўнғизлар асосан Ўсимлик ва замбуруғлар билан овқатланса-да оч қолганда хеч нарсадан қайтмайди, хатто ёш бузоқ ва қўзиларга хам хужум қилади.

   Бу қушларимиз Ўрта Осиёда энг чиройли қушларимиз

1965- йил Ангрен норка хўжалиги қурила бошланди . Норкаларнинг 2100 хил партияси олиб келинди. 1966- йил биринчи мўйнаси топширилди. Сувсарсимонлар оиласига мансуб йиртқич сут эмизувчи хайвон туридир. Қоракўзан танасининг узунлиги 29-43 см, вазни 550-800 г. Думининг узунлиги эса 12-19 см. Норкалар йилда бир марта 8- 10 тагача болалайди . Улардан 3-4 таси тирик қолади, чунки кўпи кўр туғилади. Туғилган Норкалар оғирлиги  юнгсиз 9-12 гр ни ташкил этади .  

типик тоғ қуши. Ўзбекистон тоғли районларининг деярли ҳамма қисмида учрайди. Тошли тоғ ёнбағирларида яшайди, тез югуришга ва қисқа-қисқа кескин учишга мослашган. Уясини тошлар остига ёки қалин ўтлар орасига қуради. Урғочиси 7-15 та бола очади. Какликнинг массаси 500 г гача бўлади, гўшти ширин ва севимли ов объекти ҳисобланади.

айиқсимонлилар оиласига мансуб йиртқич сут эмизувчи хайвон тури: ер юзидаги энг йирик ва хавфли хайвонлардан бири саналади. Қўнғир айиқнинг тана узунлиги одатда 1.2 м дан 2 м гача, яғрини баландлиги эса 1 м атрофида, вазни 300 кг дан то 400 кг гача бориши қайд этилган.

Кўп сонли сойлар билан ажратилган тўқ яшил тоғларимиз арчазорлар дейилади. Арчазорларда арчалардан бошқа дарахт ва ўсимликлар жудаям кўп бўлади. Бу ерда намлик юқори бўлади. Шу билан бирга сув манбаини хам учратишимиз мумкин. Хайвонларнинг яшаши  учун қулай шароит шу ўрмонлардир. Хали қуёш чиқиб улгурмасданоқ бу ер хар хил қушлар , какликлар, каккулар овози билан тўлиб кетади. Каклик типик тоғ қуши хисобланиб , уни тоғли районларда учратишимиз мумкин. Каклик тез югуриб, паст учади, 1 тадан 15 тагача тухум очади , инини тошлар тагига қуради. Оғирлиги 500 гр ни ташкил этади.